Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Laboratuvar Teknikleri ve Güvenliği
Ders Kodu: LBT113
Ders Türü: Zorunlu
Ders Grubu: Önlisans
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 1
Uyg.: 2
Kredi: 2
Laboratuvar: 0
AKTS: 2
Amaç

Laboratuvar ve üretim alanlarında meydana gelen kazaların çok düşük bir oranının teknik hatalardan %85’nin ise insan hatalarından kaynaklandığı istatiksel olarak ispatlanmıştır. Çalışılan madde hakkında bilgi eksikliği veya gerekli dikkatin gösterilmemesi ve yanlış alışkanlıklar kazalarda önemli bir rol oynamaktadır. Diğer taraftan kimyada laboratuvarlar büyük önem taşımaktadır. Laboratuvar çalışmalarına başlamadan öğrencilerin laboratuvar çalışmaları ve teknikleri konusunda eğitilmeleri son derece önemlidir. Toplum ve çevre sağlığının korunması laboratuvarda çalışan elemanların bu konuda bireysel olarak davranışları, bilgi ve becerileriyle doğrudan ilgilidir. Amacımız, öğrencilerimizin kimyasallar, tehlikeleri, güvenlik önlemleri ve korunma yöntemleri konularında bilgi edinmelerini sağlayarak, gerek öğrencilik gerekse iş ve günlük hayatlarında daha az hatalarla daha güvenli bir ortamda çalışmaları için bilgilendirmek ve kimya alanında kullanacağı laboratuvar teknikleri hakkında bilgi sahibi yapmaktır.

Özet İçerik

Güvenli çalışma ortamının sağlanmasında temel prensipler ve uygulamalar, Laboratuvarda kullanılan kimyasalların sınıflandırılması, etiketleme, depolama ve kullanım bilgileri, Etiketleme, malzeme emniyet verileri(MSDS’ler), bilgi ve eğitim, Güvenlik ekipmanları: kişisel koruyucu ekipmanlar, laboratuvar güvenlik ekipmanları, atık kimyasalların depolanması ve atılması birbirleriyle temas etmemesi gereken kimyasallar, laboratuvar kazaları ve ilk yardım acil tıbbi operasyonlar: ilk yardım/gerekli araç, gereç, malzeme, ekipman ve koruyucu teçhizat seçimi, hazırlanması, kullanılması cam malzemelerin tanıtımı, işlevleri, temizlenmesi, Temel laboratuvar işlemleri ve düzeneklerin kurulması, Reaksiyonların yürütülmesi ve sonlanması ve saflaştırma teknikleri, Ayırma teknikleri ve kromatografiye giriş

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Öğr. Gör. Hilal DEMİRPENÇE
Öğrenme Çıktıları
1.Öğrenciler dönem sonunda kimyasallar, tehlikeler, güvenlik önlemleri ve yapılacak acil yardımlar konularında bilgilenecektir. Böylece öğrenciler ev ve iş hayatlarında daha bilinçli ve güvenli çalışacaklardır.
2.Öğrenciler laboratuvar eğitiminin gerekliliğini, uyulması gereken başlıca kuralları ve acil durumlarda yapması gerekenleri öğreneceklerdir.
3.Öğrenciler bir deneyin planlanması, gerçekleştirilmesi ve ürünün saflaştırılması hakkında bilgi sahibi olacaklardır.
4.Laboratuvar kazaları ve ilk yardım yöntemleri hakkında bilgi sahibi olabilmesi
5.Bireysel olarak çok disiplinli takımlarda etkin çalışabilme becerisi ve sorumluluk alma özgüvenine sahip olmak
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Prof Dr. Mahmure Üstün Özgür, Kimyasallar ve Tehlikeleri Dersi Ders Notları, İş Sağlığı ve Güvenliğ Bölümü, Meslek Yüksek Okulu,YTÜ, 2004-2005
2.Laboratuar Güvenliği, Prof. Dr. Handan Ak Çelik, 2004
3.Prof. Dr. Lale ZOR, 17. ve 19. Ünite, Ders Notları, AÖF, Anadolu Üniversitesi, 2004
4.Dr. Kemal Akın ve Dr. Salih Cesur, Laboratuar Güvenliği Ders Notları, Ankara Üniversitesi, 2004
5.Yrd.Doç.Dr. Memduh Sami TANER Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Kimya Eğitimi Anabilim Dalı
6.Toxic and Hazardous, Industrial Chemicals Safety Manual, The International Technical Information Instıtute, 1978
7.Mayo, D. W., Pike, R. M. and Trumper, P. K., "Microscale Organic Laboratory", John Wiley and Sons, Inc., New York, 1994
8.Mohrig, J. R., Hammond, C. N., Morrill, T. C. and Neckers, D. C., Experimental Organic Chemistry, W. H. Freeman and Company, New York, 1999
9.Lehman, J. W., Operational Organic Chemistry, 3rd ed., Prentice Hall, New Jersey, 1999
10.Leonard, J., Lygo, B. and Procter, G.,"Advanced Practical Organic Chemistry", 2nd ed.,Nelson Thornes, Cheltenham, 2001
11.Erdik, E., Obalı, M., Yüksekışık, N., Öktemer, A., Pekel, T. ve İhsanoğlu, E., "Denel Organik Kimya", 4. baskı, A.Ü. Fen Fakültesi, Ankara, 2001
12.Nüket Öcal ve Feray Aydoğan, OrganikLaboratuar Teknikleri, YTU, 2004.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Kimya laboratuvarında güvenlik ve laboratuvarın amaca uygun kullanımı. Laboratuvar güvenliği ve insan sağlığı açısından tehlikeli kimyasallar ile çalışırken alınması gereken tedbirler
1. Hafta - Uygulama
Yangın söndürme cihazları, önlük, çeker ocak altında çalışmak gibi tedbirlerin alınması, çalışma planı yapılması ve uyulması
2. Hafta - Teorik
Kimyasalların sınıflandırılması, etiketleme, depolama ve kullanım bilgileri
2. Hafta - Uygulama
Etiket görsellerinin incelenmesi, belli özellikleri olan kimyasalların gözlenmesi
3. Hafta - Teorik
Etiketleme, malzeme emniyet verileri(MSDS’ler), bilgi ve eğitim
3. Hafta - Uygulama
Kodların ve örnek kimyasalların incelenmesi
4. Hafta - Teorik
Güvenlik ekipmanları: Kişisel koruyucu ekipmanlar, laboratuvar güvenlik ekipmanları
4. Hafta - Uygulama
Güvenlik ekipmanlarının incelenmesi
5. Hafta - Teorik
Laboratuvar Kazaları ve İlk Yardım
5. Hafta - Uygulama
Kaza örneklerinin incelenmesi ve ilk yardım örneklerinin yapılması
6. Hafta - Teorik
Atık kimyasalların depolanması ve atılması
6. Hafta - Uygulama
Depolama Malzemelerinin atık firmalarının incelenmesi
7. Hafta - Teorik
Cam malzemelerin tanıtımı, işlevleri, temizlenmesi
7. Hafta - Uygulama
Bazı cam malzemelerin ve görsellerinin gösterilmesi ve incelenmesi
8. Hafta - Teorik & Uygulama
Bazı cam malzemelerin ve görsellerinin gösterilmesi ve incelenmesi (Ara sınav)
9. Hafta - Teorik
Bir deneyin planlanması, düzeneklerin kurulması, gerçekleştirilmesi, ürünün saflaştırılması sırasında dikkat edilecek hususlar ve laboratuvar defteri tutma düzeni
9. Hafta - Uygulama
Plan hazırlama örneklerinin incelenmesi, ürün saflaştırma işlemlerin örnekler gösterilmesi
10. Hafta - Teorik
Temel laboratuvar işlemleri ve düzeneklerin kurulması
10. Hafta - Uygulama
Bazı düzeneklerin hazırlanması ve incelenmesi
11. Hafta - Teorik
Reaksiyonların yürütülmesi ve sonlanması ve saflaştırma teknikleri
11. Hafta - Uygulama
Görsel reaksiyon örneklerinin incelenmesi ve bazı reaksiyonların gerçekleştirilmesi
12. Hafta - Teorik
Reaksiyonların yürütülmesi ve sonlanması ve saflaştırma teknikleri
12. Hafta - Uygulama
Görsel reaksiyon örneklerinin incelenmesi ve bazı reaksiyonların gerçekleştirilmesi
13. Hafta - Teorik
Karıştırma, soğutma, ısıtma, kurutma, buharlaştırma, inert atmosfer altında çalışma, inert gazlar ile çalışma, sıvıların saklanması ve saflaştırma işlemleri ve güvenlik açısından dikkat edilmesi gereken hususlar
13. Hafta - Uygulama
Erime ve erime noktası tayini, kaynama ve kaynama noktası tayini, donma ve donma noktası tayini işlemlerinin incelenmesi
14. Hafta - Teorik
Ayırma teknikleri ve Kromatografiye giriş
14. Hafta - Uygulama
Bazı kromatografik analiz yöntemlerinin incelenmesi
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%40
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%60
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders140114
Uygulamalı Ders140228
Ara Sınav1123
Dönem Sonu Sınavı1325
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)50
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
OÇ-1
4
OÇ-2
5
OÇ-3
4
OÇ-4
4
OÇ-5
3
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026