Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Osmanlı Türkçesi I
Ders Kodu: TDE101
Ders Türü: Zorunlu
Ders Grubu: Lisans
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 4
Uyg.: 0
Kredi: 4
Laboratuvar: 0
AKTS: 6
Amaç

Osmanlı Türkçesinin yazıldığı Arap asıllı Türk alfabesinin öğretilmesi. Osmanlı Türkçesiyle ilgili bilgiler verilerek Arap harfli Türkçe metinleri okuma becerisinin kazanılması.

Özet İçerik

Osmanlı Türkçesi dönemlerinin incelenmesi, Osmanlı alfabesinin tanıtılması, harflerin birer birer yazılarak günümüz alfabesindeki karşılıklarının verilmesi, bugünkü alfabemizde bulunmayan karşılıklar için çevriyazı sisteminde kullanılan işaretlerin gösterilmesi, Arap asıllı Türk alfabesi yazılmış basit metinlerden uygulamalı yazma ve okuma çalışmalarının yapılması

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç. Dr. Ali İhsan YAPICI
Öğrenme Çıktıları
1.Osmanlı Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yerini belirleme ve Arap asıllı Türk alfabesindeki harflerin başta, ortada ve sondaki birleşme durumlarının asli harflere bağlı olarak öğrenilmesi
2.Osmanlı Türkçesinde kullanılan, bugünkü alfabemizde bulunmayan harflerin yazı çevriminin (=çevriyazı,transcription alfabesinin) öğrenilmesi
3.Arap asıllı Türk alfabesinde Türkçe ünlülerin elde edilişi, okunuşu ve bunların eski harfli kelimelerde yazım kurallarının öğrenilmesi. Arapça ve Farsça kelimelerde ünlülerin yazılışı ve Arapçadaki hareke ve öbür özel işaretlerin öğrenilmesi
4.Ünsüzlerin özellikleri ve Türkçede ses karşılığı bulunmayan harflerin tanınması
5.Osmanlı alfabesiyle yazılmış basit kelimeleri kullanarak okuma ve yazma becerisi kazanmaya başlama
6.Osmanlı Türkçesinde kullanılan Türkçe eklerin Eski Anadolu Türkçesindeki kalıplaşmış yazımlarının öğrenilmesi
7.Özel imlası olan kimi Arapça ve Farsça kelimelerin anlamlarıyla birlikte yazımlarının öğrenilmesi. Buna bağlı olarak kelime hazinesini geliştirme
8.Osmanlı alfabesiyle yazılmış, Türkçe kelime ağırlıklı basit metinleri okuyabilme becerisi kazanma
9.Latin harfleriyle yazılmış basit metinleri Osmanlı alfabesiyle yazabilme becerisi kazanma
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Muharrem Ergin, Osmanlıca Dersleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1997.
2.Hayati Develi, Osmanlı Türkçesi Kılavuzu I, Kesit Yayınları., İstanbul 2018.
3.Faruk K. Timurtaş, Osmanlı Türkçesine Giriş, Alfa Yayım Dağıtım, İstanbul 2000.
4.Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1998.
5.Şemseddin Sami, Kâmûs-ı Türkî, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2021.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Dersle ilgili temel kaynakların tanıtılması, Osmanlı Türkçesi ve dönemleri hakkında bilgi verilmesi, Arap asıllı Türk alfabesindeki harflerin tanıtılması
2. Hafta - Teorik
Arap asıllı Türk alfabesindeki harflerin başta, ortada ve sondaki şekillerinin tahtada yazılarak tanıtılması, bu alfabedeki harflerin günümüz Türkçesindeki ses karşılıklarının çeviri yazı işaretleriyle gösterilmesi
3. Hafta - Teorik
Arap asıllı Türk alfabesindeki harflerin başta, ortada ve sondaki şekillerinin tahtada yazılarak tanıtılması, bu alfabedeki harflerin günümüz Türkçesindeki ses karşılıklarının çeviri yazı işaretleriyle gösterilmesi
4. Hafta - Teorik
Osmanlı Türkçesinde Türkçe kelimelerdeki ünlülerin yazılış şekillerinin gösterilmesi
5. Hafta - Teorik
Osmanlı Türkçesinde Arapça kelimelerdeki ünlülerin yazılış şekillerinin gösterilmesi, Arapçada ünlülerin karşılamak için kullanılan ve hareke adı verilen işaretlerin gösterilmesi
6. Hafta - Teorik
Osmanlı Türkçesinde Farsça kelimelerdeki ünlülerin yazılış şekillerinin gösterilmesi
7. Hafta - Teorik
Osmanlı Türkçesinde Türkçe, Arapça ve Farsça kelimelerde söz konusu dillere özgü ünsüzlerin yazılış şekillerinin gösterilmesi; Arap asıllı Türk alfabesine Farsça ve Türkçede eklenen ünsüzler hakkında bilgi verilmesi
8. Hafta - Teorik
Osmanlı Türkçesindeki yazım kuralları üzerinde durularak ünlülerin ve ünsüzlerin Türkçe kelimelerdeki yazımlarının gösterilmesi. Bu kurallardan hareketle Türkçe, Arapça ve Farsça kelimeleri yazma çalışmalarının yapılması
9. Hafta - Teorik
Türkçe eklerin yazımıyla ilgili genel bilgi verilmesi, Türkçe eklerdeki ünlülerin yazımı
10. Hafta - Teorik
Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazımı kalıplaşan ve Osmanlı Türkçesinde de aynı şekilde kullanılmaya devam eden eklerin anlatılması
11. Hafta - Teorik
Farsça isim tamlamasının ve kurallarının anlatılması
12. Hafta - Teorik
Farsça sıfat tamlaması ve kurallarının anlatılması
13. Hafta - Teorik
Farsça tamlamaların yazılışı ve okunuşuyla ilgili özel durumların anlatılması
14. Hafta - Teorik
İki unsuru da Arapça kelimelerden oluşan Farsça sıfat tamlamalarında sayı ve cinsiyet uyumunun anlatılması, Arapça sayı ve cinsiyet kategorisinin anlatılması
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%40
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%60
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders140456
Ödev130131
Ara Sınav130131
Dönem Sonu Sınavı130131
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)149
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
PÇ-9
PÇ-10
OÇ-1
3
3
OÇ-2
3
OÇ-3
3
OÇ-4
3
3
OÇ-5
4
OÇ-6
2
OÇ-7
3
OÇ-8
3
3
OÇ-9
3
2
3
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026