Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Osmanlı Diplomatikası I
Ders Kodu: TAR327
Ders Türü: Zorunlu
Ders Grubu: Lisans
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 2
Uyg.: 0
Kredi: 2
Laboratuvar: 0
AKTS: 4
Amaç

Karmaşık matbu metin ve klasik ve post-klasik Osmanlı döneminden karmaşık el yazısı metinlerinin okunma ve çözümlenmesi konularında öğrencilerin bilgi ve becerilerini arttırmak.

Özet İçerik

Osmanlı arşiv malzemesinin bulunduğu arşivler, Osmanlı Devleti’nde kullanılan yazı türleri hakkında bilgi verilmesi, Divanî yazı türünün özellikleri, Osmanlı belgelerinde bulunana özel formüller(erkân),Protokol bölümü(Davet, Tuğra,Unvan) ve örnek belge okutulması, Osmanlı belgelerinde kullanılan elkablar ve örnek belge okutulması,Osmanlı belgelerinde emir, hüküm ve örnek belge okutulması, Osmanlı belgelerinde tekid, tehdid ve örnek belge okutulması, Osmanlı belgelerinin sonuç bölümünde yer alan formüller ve örnek belge okutulması,Osmanlı belgelerinde tarihleme ve mahal-i tahrir ve belge üzerinde örnekler, Osmanlı belgelerinde kullanılan padişah, saray,hükümet adları ve kısaltmalar ile örnek belge okutulması, Rika yazı türünün özellikleri ve rika ile yazılmış basit belgeler, Ta’lik yazı türünün özellikleri ve talik ile yazılmış basit belgeler, Sülüs yazı türünün özellikleri ve sülüs ile yazılmış basit belgeler, Tevki’i yazı türünün özellikleri ve basit bir belge okutulması.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Tanju DEMİR
Öğrenme Çıktıları
1.Elkabları, Osmanlıca belgelerin kimlere hitaben yazıldıklarını kavrar.
2.Şer’iyye sicillerindeki belgelerin cins ve içerikleri hakkında genel bilgiye vakıf olur
3.Tarih okumayı ve belge tarihlendirmesini öğrenir
4.Okuduğu belgenin nasıl değerlendirilebileceğini öğrenir.
5.15–19. Yüzyıllar Arasında yazılmış Osmanlı belgelerinin değişim süreci hakkında bilgi sahibi olur.
6.19. Yüzyıl başları ve Tanzimatın hemen öncesindeki dönemdeki Osmanlı bürokratik yazışmalarını reform süreci öncesinde yaşanan farklılıkları görür.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Yılmaz Kurt, Osmanlıca Dersleri I, , Akçağ Yayınevi, Ankara 2010.
2.F. Kadri Timurtaş, Osmanlı Türkçesine Giriş, İÜ, Ed. Fak. Yay., İstanbul, 1981.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Öğrencilerin Dersin Konusu Amacı ve Sınırları Hakkında Bilgilendirilmesi, Dersin İçeriğine Yönelik Bibliyografik Bilgi Verilmesi.
2. Hafta - Teorik
Elkab ve rükunler hakkında bilgi verilmesi bunların okunması.
3. Hafta - Teorik
17 ve 18. Yüzyıl Osmanlı belgelerinin sınıflandırılması ve şer’iyye sicillerinin tanıtımı.
4. Hafta - Teorik
Şer’iyye sicillerinin önemi ve sicil belgelerinden örneklerin okunması.
5. Hafta - Teorik
Farklı dönemlerde yazılmış değişik Osmanlı kentlerine ait sicillerdeki belgelerin nasıl değerlendirilmesi gerektiği. Fihrist çalışması örnekleri.
6. Hafta - Teorik
Terekeler, Narh ve Tevzi defterlerinin önemi. Örneklerle okunuşları ve okunuşlarda yapılan temel hatalar.
7. Hafta - Teorik
Osmanlı Mali kayıtları ve siyakat yazısı hakkında bilgi. Belgelerin tarihlerinin ve tuğralarının okunması.
8. Hafta - Teorik
El yazısı belgelerde yer ve kişi adlarının okunmasında ortaya çıkan yanlışlar ve doğru okuma yolları.
9. Hafta - Teorik
El yazısı belgelerde yer ve yer adlarının okunmasında ortaya çıkan yanlışlar ve doğru okuma yolları.
10. Hafta - Teorik
Belgelerde sık rastlanan ve zor okunan kelime ve terkipler.
11. Hafta - Teorik
Rik’a yazıya geçiş dönemine ait belgeler ve rik’a yazının özellikleri
12. Hafta - Teorik
Sikke, mühür, kaime ve pulların üzerlerindeki yazıların okunması.
13. Hafta - Teorik
Rik’a yazıya geçiş dönemine ait belgeler ve rik’a yazının özellikleri
14. Hafta - Teorik
19. Yüzyıl başlarına ait rik’a yazılı belge örnekleri.
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%40
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%60
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders142256
Ödev72014
Okuma121012
Ara Sınav1718
Dönem Sonu Sınavı113114
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)104
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
PÇ-9
PÇ-10
PÇ-11
PÇ-12
OÇ-1
3
OÇ-2
OÇ-3
OÇ-4
OÇ-5
OÇ-6
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026