Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Yasaklı Madde Kullanımının Organizma Üzerindeki Etkisi
Ders Kodu: BSÖ667
Ders Türü: Bölüm Seçmeli
Ders Grubu: Doktora
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 3
Uyg.: 0
Kredi: 3
Laboratuvar: 0
AKTS: 7
Amaç

Bu dersin amacı, sporcularda performans artırma amacıyla kullanılan yasaklı maddelerin fizyolojik, biyokimyasal, etik ve yasal boyutlarını bilimsel temellere dayalı olarak analiz edebilecek bilgi ve beceriyi kazandırmaktır. Öğrencilerin, yasaklı madde kullanımının organizma üzerindeki etkilerini anlayarak dopingle mücadele politikalarını yorumlamaları, etik dışı uygulamalara karşı bilinç geliştirmeleri ve sporcular için güvenli, etkili ve etik performans destek stratejileri tasarlamaları hedeflenmektedir.

Özet İçerik

Bu derste, sporcularda performans artırma amacıyla kullanılan yasaklı maddelerin sınıflandırılması, etki mekanizmaları ve organizma üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkileri ele alınmaktadır. Anabolik ajanlar, hormonlar, stimulantlar, diüretikler gibi farmakolojik maddelerin yanı sıra besinsel ve diğer ergojenik yardımlar da incelenmektedir. Ayrıca dopingle mücadelede ulusal (TDMK) ve uluslararası (WADA) düzeyde uygulanan kurallar, etik yaklaşımlar, doping kontrol süreçleri ve eğitim yöntemleri tartışılmaktadır. Öğrencilere, güvenli ve etik performans geliştirme stratejileri geliştirme bilgi ve becerisi kazandırılması hedeflenmektedir.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Mehmet ÖZDEMİR
Öğrenme Çıktıları
1.Yasaklı maddelerin türlerini, kullanım amaçlarını ve etkilerini tanımlar.
2.Sporcularda yasaklı madde kullanımının kısa ve uzun vadeli fizyolojik etkilerini açıklar.
3.Dopingin etik, yasal ve sağlıkla ilgili boyutlarını analiz eder.
4.Ulusal ve uluslararası dopingle mücadele politikalarını değerlendirir.
5.Sporcularda doping dışı güvenli ve etkili destek stratejileri geliştirir.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Yesalis, C. E. (1993). Spor ve egzersizde anabolik steroidler.
2.Lippi, G., Franchini, M., & Banfi, G. (2011). Anabolik androjenik steroid dopinginin biyokimyası ve fizyolojisi. Tıbbi kimyada mini incelemeler, 11(5), 362-373.
3.Gautam, P. (2022). The National Anti-Doping Act 2022: A Critical Analysis. Issue 6 Indian JL & Legal Rsch., 4, 1.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Yasaklı madde kavramı ve tarihçesi
2. Hafta - Teorik
Sporcularda madde kullanımının fizyolojik etkileri
3. Hafta - Teorik
Anabolik ajanlar ve performansa etkileri
4. Hafta - Teorik
Peptid hormonlar, büyüme faktörleri ve ilgili maddeler
5. Hafta - Teorik
Beta-2 agonistler, hormon modülatörleri ve diüretikler
6. Hafta - Teorik
Stimulantlar ve narkotiklerin organizma üzerindeki etkileri
7. Hafta - Teorik
Besinsel ergojenik yardımlar
8. Hafta - Ara Sınav (Vize)
Diğer ergojenik yardımlar (mekanik, psikolojik vb.) ARA SINAV
9. Hafta - Teorik
Dopingle mücadelede etik ve yasal yaklaşımlar
10. Hafta - Teorik
WADA ve TDMK’nın işleyişi ve yasaklı madde listesi
11. Hafta - Teorik
Doping kontrol süreci ve uygulama prosedürleri
12. Hafta - Teorik
Dopingle mücadelede eğitim ve önleme stratejileri
13. Hafta - Teorik
Vaka analizleri: Dopingle ilgili güncel örnek olaylar
14. Hafta - Teorik
Genel değerlendirme ve tekrar
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%30
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%70
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders1455140
Ödev1011
Bireysel Çalışma44432
Ara Sınav1011
Dönem Sonu Sınavı1011
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)175
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
OÇ-1
4
4
5
5
5
5
OÇ-2
5
4
4
4
2
OÇ-3
3
2
3
5
5
4
OÇ-4
4
4
3
5
3
OÇ-5
5
3
4
4
5
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026