Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Hükümet Dışı Kuruluşlar
Ders Kodu: ÇEKO414
Ders Türü: Bölüm Dışı Seçmeli
Ders Grubu: Lisans
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 2
Uyg.: 0
Kredi: 2
Laboratuvar: 0
AKTS: 4
Amaç

Bu dersin amacı, hükümet dışı kuruluşların (HDK) tarihsel gelişimini, kurumsal yapılarını, işlevlerini ve toplumsal etkilerini çok boyutlu bir perspektifle analiz etmektir. Öğrencilere, sivil toplum, gönüllülük, sosyal girişimcilik, uluslararası insani yardım ve savunuculuk gibi kavramlar çerçevesinde HDK'ların küresel ve yerel düzeydeki rollerini kavrama becerisi kazandırılır. Ayrıca, HDK'ların sosyal politika yapım süreçlerindeki etkisi, kamusal denetimle ilişkisi ve toplumsal değişim yaratma potansiyeli üzerinde durulur. Ders, öğrencileri hem kuramsal hem uygulamalı düzeyde sivil toplum alanında araştırma yapmaya ve bu kuruluşlarda aktif rol almaya teşvik etmeyi hedefler.

Özet İçerik

Ders, hükümet dışı kuruluşların kavramsal çerçevesi ile başlar ve sivil toplumun tarihsel gelişimini inceleyerek HDK'ların ortaya çıkış koşullarını tartışır. Ardından, yerel ve uluslararası düzeyde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının örgütsel yapıları, finansman kaynakları, yönetişim biçimleri, karar alma süreçleri ve hesap verebilirlik mekanizmaları ele alınır. HDK’ların insan hakları, çevre, toplumsal cinsiyet eşitliği, yoksullukla mücadele, göç ve afet yardımı gibi alanlardaki rolü analiz edilir. Ayrıca, HDK–devlet ilişkileri, ağ temelli savunuculuk, sivil toplumun dijitalleşmesi ve güncel küresel krizler karşısındaki konumu gibi çağdaş tartışma başlıkları da kapsam dahiline alınır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Dr. Öğr. Üyesi Onur DURUKAL
Öğrenme Çıktıları
1.Hükümet dışı kuruluşların tarihsel gelişimini, kuramsal temellerini ve sivil toplum içindeki konumlarını eleştirel bir perspektifle analiz eder.
2.Hükümet dışı kuruluşların insan hakları, yoksullukla mücadele, toplumsal cinsiyet eşitliği ve çevresel adalet alanlarındaki rollerini çok boyutlu biçimde değerlendirir.
3.Hükümet dışı kuruluşların yönetişim yapıları, finansman modelleri ve hesap verebilirlik mekanizmalarını teorik ve uygulamalı düzeyde karşılaştırmalı olarak analiz eder.
4.Hükümet dışı kuruluşların dijitalleşme, ağ temelli savunuculuk ve küresel krizler karşısındaki stratejik konumlarını ele alır.
5.Hükümet dışı kuruluşların kamu politikaları üzerindeki etkisini, devletle olan ilişkilerini ve toplumsal değişim yaratma kapasitelerini analiz eder.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Keane, J. (1988). Sivil toplum ve devlet: Avrupa’da yeni yaklaşımlar (E. Akın ve diğerleri, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
2.Soysal, İ. (1991). Türkiye’nin uluslararası siyasal bağıtları: Cilt II 1945–1990, Kısım A: Çok taraflı bağıtlar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
3.Van-Tuijl, P. (1999). NGO’lar ve insan hakları: Adalet ve demokrasinin kaynakları. Journal of International Affairs, 52(2), 493–512.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Hükümet dışı kuruluş kavramı, kapsamı ve temel ayırıcı özellikleri tanıtılır.
2. Hafta - Teorik
Sivil toplumun tarihsel gelişimi ve hükümet dışı kuruluşların tarihsel bağlamdaki ortaya çıkış süreçleri ele alınır.
3. Hafta - Teorik
Sivil toplum kuramları (liberal, Gramsciyen, radikal, post-yapısalcı yaklaşımlar) teorik bir çerçevede tartışılır.
4. Hafta - Teorik
Hükümet dışı kuruluşların kurumsal yapıları, yönetişim modelleri ve karar alma süreçleri analiz edilir.
5. Hafta - Teorik
Hükümet dışı kuruluşların finansman kaynakları, bağış sistemleri ve mali sürdürülebilirlik stratejileri incelenir.
6. Hafta - Teorik
Gönüllülük kavramı, gönüllü emeğin dinamikleri ve hükümet dışı kuruluşlardaki rolü ele alınır.
7. Hafta - Teorik
Hükümet dışı kuruluşların insan hakları, çevre, yoksulluk ve toplumsal cinsiyet gibi alanlardaki müdahale biçimleri analiz edilir.
8. Hafta - Teorik
Sosyal girişimcilik, sosyal etki ölçümü ve yenilikçi sivil toplum pratikleri ele alınır.
9. Hafta - Teorik
Hükümet dışı kuruluşlarla devlet arasındaki ilişkiler; işbirliği ve çatışma modelleri bağlamında teorik olarak değerlendirilir.
10. Hafta - Teorik
Uluslararası kuruluşlarla ilişkiler ve küresel sivil toplum ağları üzerine kuramsal yaklaşımlar sunulur.
11. Hafta - Teorik
Hükümet dışı kuruluşlarda hesap verebilirlik, şeffaflık ve etik sorunlar eleştirel olarak incelenir.
12. Hafta - Teorik
Dijitalleşmenin ve sosyal medyanın hükümet dışı kuruluşların örgütlenme ve savunuculuk pratiklerine etkisi tartışılır.
13. Hafta - Teorik
Kriz ve afet durumlarında hükümet dışı kuruluşların rolü; insani yardım ve acil müdahale kapasitesi değerlendirilir.
14. Hafta - Teorik
Güncel örnekler üzerinden hükümet dışı kuruluşların toplumsal dönüşüm yaratma potansiyeli üzerine genel değerlendirme yapılır.
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%40
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%60
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders142256
Ara Sınav110111
Dönem Sonu Sınavı130131
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)98
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
PÇ-9
PÇ-10
PÇ-11
PÇ-12
OÇ-1
4
3
3
2
2
4
3
5
2
2
1
3
OÇ-2
3
3
3
2
2
4
2
5
2
3
2
3
OÇ-3
3
2
3
2
2
3
2
4
2
1
1
4
OÇ-4
2
2
4
2
3
3
2
4
3
2
2
4
OÇ-5
4
3
4
3
4
4
3
5
4
3
2
4
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026