Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Tarihsel Coğrafya
Ders Kodu: TAR119
Ders Türü: Zorunlu
Ders Grubu: Lisans
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 2
Uyg.: 0
Kredi: 2
Laboratuvar: 0
AKTS: 4
Amaç

Tarih ve coğrafya birbiriyle iç içe olan bilim dallarıdır. Coğrafya, toplumların, siyasetin, ekonominin, kültürün üzerinde önemli belirleyici role sahiptir. Bu ders sayesinde öğrenciler, Tarihi olayları analiz ederken coğrafyanın olayların sebep sonuç ilişkileri üzerindeki etkisini öğreneceklerdir. Tarih, insanlığın hem coğrafya ile mücadelesinin hem de ona uyum göstermesinin bir tarihi olduğu öğretilecektir. Böylece öğrenciler, tarihi olayları değerlendirlerken aynı zamanda tarihi olayların geçtiği coğrafyayı, yani arazi yapısını, nehirleri, gölleri, denizleri, tarım alanlarını vs. gözlerinin önünde canlandırma ve olaylara daha derinden bakabilme kabiliyetine kavuşacaklardır. Tarihsel Coğrafya dersi, küresel iklim değişimlerimlerinin geçmişte toplumları, ulusları nasıl etkilediği öğretilecektir. Bu yeryüzü hareketlerinin ve iklim değişimlerinin, insan ve toplum antropolojisi üzerindeki etkileri daha rahat kavrayacaktır. Böylece öğrencilerin anakronizm hatasına düşmesi engellenecektir. Sadece tarihin değil coğrafyanın ve iklimlerin de değiştiğini elde edilen belge ve bulguların tarihi coğrafyanın bulgularıyla beraber değerlendirmeleri gerektiği, bunun geçmişi anlamada ve geleceğe ışık tutmada çok önemli olduğu öğrencilere anlatılacaktır.

Özet İçerik

Coğrafya nedir? Tarih nedir, Tarihi coğrafya nedir? Bu bağlamda Tarihsel Coğrafyanın tanımı, kapsamı ve önemi anlatılacaktır. Tarihsel coğrafyanın kaynakları. Dünyada ve Türkiye’de tarihsel coğrafya çalışmaları. Türkiye’nin tarihsel coğrafyası. Türk ülkelerinin tarihsel coğrafyası. Osmanlı Devleti’nin tarihsel coğrafyası tarihi olaylar ile bağlantı kurularak dersler işlenecektir. Tarihi olaylar ile coğrafyanın bağlantısı kurulurken, insanlığın ilkçağlardan günümüze kadar coğrafyanın zorlayıcılığı, avantajları, yerkabuğunun ve iklimlerin değişimi ile geçirdiği değişimler bağlantılı anlatılacaktır. Kaybolan şehirler, medeniyetler, insanın dünyayı ve kendini tanıma serüveninde geliştirdiği teknikler, haritalar incelenecektir. Bu haritaların çizim teknikleri, bu haritaların toplumların dini inançları ile olan etkileşimi, nasıl çizildikleri, neyi amaçladıkları anlatılırken insan psikolojisinin de derinliklerine yolculuklar yapılacaktır. Sonuçta bu ders sayesinde tarih bilimi ile coğrafyanın ne kadar yakın bilimler olduğunu anlatmış olacağız.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Dr. Öğr. Üyesi Uğur TATLISUMAK
Öğrenme Çıktıları
1.Coğrafya biliminin tarihle ilişkilerini kavrama
2.Yer adları ve dünya tarihindeki önemli bölgeler hakkında harita bilgisi kazanma.
3.Tarihsel coğrafyanın içeriği ve tanımı hakkında genel bilgiye vakıf olma.
4.Tarihsel olaylarda coğrafyanın etkisi hakkında dikkat etmesi gereken noktaları sorgulayabilme.
5.Antik çağ yazarlarından itibaren Tarihsel coğrafyanın kaynaklarını tanıyabilme.
6.Dünyada yapılan tarihsel Coğrafya çalışmaları hakkında bilgi sahibi olabilme.
7.Türkiye’de yapılan tarihsel coğrafya çalışmalarını araştırabilme.
8.Tarihsel Coğrafyanın, coğrafyanın tarihi demek olmadığını anlayabilme
9.Seyyah ve bilim adamlarının gezi ve inceleme notlarından örnekler okuma ve yorumlayabilme.
10.Tarihsel coğrafya çalışmalarına diğer bilimlerin katkısını kavrayabilme.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Osman GÜMÜŞÇÜ, Tarihi Coğrafya, İstanbul, 2006
2.Emrullah GÜNEY, Antik Çağ Türkiye Tarihi Coğrafya Bölgeleri, Ankara, 2001
3.Tuncer BAYKARA, Anadolu’nun Tarihsel Coğrafyaınna Giriş I, Ankara, 1988
4.Donald Edgar PITCHER, Osmanlı İmparatorluğu’nun Tarihsel Coğrafyası, İstanbul, 1999.
5.Ramsay, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, İstanbul, 1961.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Coğrafyanın tanımı, tarih-coğrafya ilişkisi.
2. Hafta - Teorik
Tarihsel Coğrafya’nın tanımı ve içeriği
3. Hafta - Teorik
Tarihi coğrafyanın kaynakları
4. Hafta - Teorik
Türkiye’de tarihi coğrafya çalışmaları
5. Hafta - Teorik
Dünyada Tarihsel coğrafya çalışmaları
6. Hafta - Teorik
Anadolu’nun Tarihi coğrafyası
7. Hafta - Teorik
İklim Değişimlerinin Tarih ve Coğrafyanın Değişimine Etkisi
8. Hafta - Teorik
Strabon ve diğer antik çağ yazarlarının eserlerinde Anadolu
9. Hafta - Teorik
Kadim Ticaret yolları, nehirler, göller, denizler ve kentler
10. Hafta - Teorik
Göç yolları, tarihin akışına yön veren jeolojik değişimler.
11. Hafta - Teorik
Jeopolitik kavramı ve 21. yüzyılda coğrafya bilimiyle geçmişe bakış
12. Hafta - Teorik
Tarihsel belgeleri değerlendirirken coğrafyayı unutmamak
13. Hafta - Teorik
İslam ve Osmanlı coğrafyası
14. Hafta - Teorik
İslam ve Osmanlı coğrafyası
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%40
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%60
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders142028
Ödev45020
Okuma123036
Ara Sınav1707
Dönem Sonu Sınavı114014
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)105
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
PÇ-9
PÇ-10
PÇ-11
PÇ-12
OÇ-1
3
OÇ-2
3
OÇ-3
3
OÇ-4
3
OÇ-5
3
OÇ-6
3
OÇ-7
3
OÇ-8
3
OÇ-9
3
OÇ-10
3
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026