Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Ağız Fizyolojisi
Ders Kodu: TIP037
Ders Türü: Zorunlu
Ders Grubu: Lisans
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 1
Uyg.: 0
Kredi: 1
Laboratuvar: 0
AKTS: 1
Amaç

Bu dersin amacı, diş hekimliği öğrencilerine stomatognatik sistemin fizyolojisini kapsamlı bir şekilde öğretmektir. Çiğneme, yutma, tat, koku, kas fonksiyonları ve temporomandibuler eklem gibi ağız-çene-yüz bölgesine ait fizyolojik süreçlerin anlaşılması hedeflenir. Ayrıca, bu bilgilerin klinik diş hekimliği uygulamalarında tanı ve tedaviye nasıl entegre edileceği konusunda temel bir bakış açısı kazandırılır.

Özet İçerik

Bu ders, stomatognatik sistemin fizyolojik temellerini, kas ve eklem yapılarını, duyusal algı sistemlerini ve bu yapıların fonksiyonel bütünlüğünü konu alır. Çiğneme, yutma, emme, tat ve koku alma gibi temel oral motor ve duyusal işlevlerin yanı sıra, temporomandibuler eklem fizyolojisi ve ilgili bozukluklar detaylı biçimde incelenir. Uyku fizyolojisi, bruksizm, horlama ve uyku apnesi gibi klinik açıdan önemli durumlar ile orofasiyal ağrı mekanizmaları analiz edilir. Edinilen teorik bilgiler, klinik uygulamalara aktarılırken, örnek olgu sunumlarıyla öğrencilerin tanı, değerlendirme ve tedavi sürecine yönelik düşünme becerilerinin geliştirilmesi amaçlanır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Mine GEÇGELEN CESUR
Öğrenme Çıktıları
1.Stomatognatik sistemin temel anatomik ve fizyolojik özelliklerini açıklar; iskelet ve çiğneme kaslarının yapısı, işlevleri ile kas kasılma çeşitleri arasındaki farkları ayırt eder.
2.Temporomandibuler eklem ve ilgili kasların fizyolojisini, hastalıklarını ve fonksiyonel bozukluklarını tanır; ağız açmada kısıtlılık, ağrı ve eklem sesleri gibi klinik belirtileri değerlendirir.
3.Yutma, çiğneme, emme ve uyku fizyolojisi süreçlerini kavrar; bu hareketlerin sinirsel kontrol mekanizmalarını ve yaşa bağlı değişikliklerini açıklar.
4.Tat ve koku fizyolojisi ile bu duyuların klinik uygulamalarda hasta-hekim iletişimindeki önemini ve algılanmasını etkileyen faktörleri yorumlar.
5.Orofasiyal ağrı ve yansıyan ağrı mekanizmalarını, uyku bozukluklarını (horlama, uyku apnesi) ve diş sıkma/gıcırdatma gibi yaygın durumları tanır; öğrenilen teorik bilgileri klinik olgu sunumları ile uygulamaya dönüştürür.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Bordoni, B. & Varacallo, M. (2023). Baş ve Boyun Anatomisi: Temporomandibular Eklem. StatPearls.
2.Wu, Y., Lan, Y., Mao, J., Shen, J., Kang, T. & Xie, Z. (2023). Sinir sistemi ile stomatognatik sistem arasındaki etkileşim: gelişimden hastalıklara. International Journal of Oral Science.
3.Tomaka, A. A., Luchowski, L., Pojda, D., Tarnawski, M. ve Domino, K. (2019). 4D multimodal verilerden stomatognatik sistemin dinamikleri. [Konferans/Kitap Bölümü].
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
İskelet kaslarının yapısı ve görevleri, kas kasılma türleri, kas erimesi (atrofi), büyümesi (hipertrofi) ve yorgunluğu
2. Hafta - Teorik
Çiğneme kaslarının embriyolojik gelişim aşamaları, Çiğneme kaslarının fizyolojik özellikleri ve çiğneme kasları ile iskelet kasları arasındaki farklar, çene hareketleri üzerinde çiğneme kas fizyolojisinin etkileri, Ağız, çene bölgesi ile ilişkili kas hastalıkları
3. Hafta - Teorik
3. Temporomandibuler eklemin fizyolojisi, Ağız açmada kısıtlılık, Temporomandibuler eklem hastalıkları/düzensizlikleri (TMD), Temporomandibuler eklem ağrısı, Temporomandibuler eklem sesi
4. Hafta - Teorik
Stomatognatik sistem reseptörleri ve özellikleri , sistemdeki refleks ve bilinçli hareket çeşitleri ve özellikleri
5. Hafta - Teorik
Diş sıkma ve/veya gıcırdatma, Uyku fizyolojisi ve uyku evrelerinde gözlenen olaylar
6. Hafta - Teorik
Emme hareketinin fizyolojisi, Çiğneme fizyolojisi ve nöral mekanizma
7. Hafta - Teorik
Bebeklik yutkunması ve erişkin yutkunması, Yutma fizyolojisi ve fazları, Anormal dil postürü, Yutkunma güçlüğü
8. Hafta - Teorik
Tat fizyolojisi, temel tatların ve suyun tadının algılanma mekanizmaları, Tat alınmasını değiştiren faktörler
9. Hafta - Teorik
Koku fizyolojisi ve tat fizyolojisi ile olan ilişkisi, Klinik uygulamalarda hasta- hekim açısından kokunun algılanması ve yorumlamasında etkili faktörler
10. Hafta - Teorik
Ağrının tanımlanması, sınıflandırılması ve mekanizmaların değerlendirilmesi, Orofasiyal ağrı, Yansıyan ağrı
11. Hafta - Teorik
İleri yaş stomatognatik sistem fizyolojisi ve dental uygulamalar sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar
12. Hafta - Teorik
Horlama, Uyku apnesi
13. Hafta - Teorik
Kinesiyoloji ve diş hekimliği açısından önemi
14. Hafta - Teorik
Ders kapsamı içinde öğrenilen bilgileri klinik uygulamalarda kullanma: Örnek olgu sunumları
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%40
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%60
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders140114
Ara Sınav1314
Dönem Sonu Sınavı1617
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)25
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
OÇ-1
4
4
OÇ-2
5
4
OÇ-3
OÇ-4
2
4
OÇ-5
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026