Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Kentsel Ekosistem ve Açık/yeşil Alanlar
Ders Kodu: ZPM518
Ders Türü: Bölüm Seçmeli
Ders Grubu: Yüksek Lisans
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 3
Uyg.: 0
Kredi: 3
Laboratuvar: 0
AKTS: 8
Amaç

Bu dersin amaçları; kentin bir ekosistem tipi olduğu çerçevesinde; kentsel ekosistemin elemanlarını ve bu elemanlardan en önemlisi olan açık/yeşil alanların ekosistem hizmetlerini sunmaktır. Açık yeşil alanları peyzaj planlama, peyzaj tasarımı ve peyzaj yönetimi boyutlarında incelemektir. Örnek kent imar planları ile açık yeşil alan analizleri yapmak, afet ve iklim dirençli kentleri değerlendirmektir. Kentlerde açık yeşil alanları artırma ile ilgili açık yeşil alan senaryoları üretmektir.

Özet İçerik

Dersin içeriğinde, kent, ekosistem, ekosistem tipleri, kentsel ekosistem ve kentsel ekosistemin elemanlarını tanımlanmaktadır. Kentsel ekosistemin elemanlarından açık/yeşil alanların önemi ve ekosistem hizmetleri sunulmaktadır. Örnek bir araştırma alanda açık yeşil alan sistemi, planlama, tasarım ve yönetim boyutlarında incelenmektedir. Kent imar planları ile açık yeşil alan analizleri yapılmaktadır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Zöhre POLAT
Öğrenme Çıktıları
1.Kenti bir ekolojik sistem (ekosistem) olarak kavrayabilmek
2.Kentsel ekosistemin kaynak değerlerini kavrayabilmek
3.Kentsel ekosistemin bileşenlerini ve açık/yeşil alanların ekosistem hizmetlerini analiz edebilmek
4.Açık yeşil alan sistemini, örnek örnek bir kentin imar planı ile planlama boyutunda analiz edebilmek
5.Açık yeşil alan sistemini, örnek örnek bir kentin imar planı ile analiz ve yeni yeşil alan sistemi senaryoları kurgulamak
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.Bruni, D.; (2016). Peyzaj Kalitesi ve Sürdürülebilirlik Göstergeleri. Agriculture and Agricultural Science Procedia 8, 698 – 705.
2.Elmqvist, T.; Setälä, H.; Handel, S.N.; Ploeg, S.; Aronson, J.; Blignaut, J.N.; Gomezbaggethun, E.; Nowak, D.; Kronenberg, J.; Groot, R. (2015).Kentsel alanlarda ekosistem hizmetlerinin onarılmasının faydaları.Current Opinion in Environmental Sustainability, 14, 101-108.
3.Gilbert., N, 2016, Yeşil alan: Doğal bir yükseklik. Nature, 531(7594), S56-S57.
4.Khoshtaria, T.K.; Chachava N.T.; (2017). Kentsel yeşil alanların planlanması ve tatil kentlerinde koruyucu önemi (Gürcistan tatil köyleri örneği). Annals of Agrarian Science xxx 2017, 1e7.
5.Kozan, A. (2015). Kent Ekolojisi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Projesi, Ankara.
6.Li, F.; Liu, X.; Zhang, X.; Zhao, D.; Liu, H.; Zhou, C.; Wang, R. (2016). Urban Ecological İnfrastructure: An İntegrated Network For Ecosystem Services And Sustainable Urban Systems, Journal of Cleaner Production
7.Önder, S.; Polat, A. (2012). Kentsel Açık Yeşil Alanlarının Kent Yaşamındaki Yeri Ve Önemi, Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu Ve Bakım Esaslar ı, Semineri (19 Mayıs,2012), Konya.
8.Palacio, C.; Berrouet, L.; López, C.; Ruiz, A.; Upegui, A. (2016). Gelişmekte olan bir ülkede ekosistem hizmetlerinin entegre değerlemesinden alınan dersler: Ekolojik, sosyo-kültürel ve ekonomik değerlemeye ilişkin üç örnek olay.. Ecosystem Services.
9.Yazgan, M.; Khabbazi, P. (2010). Yeşil Alanların Kent Ekolojisi Üzerine Etkileri, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü.
10.Abbasi, A.; Alalouch, C.; Bramley, G. (2016). Yoksul kentsel alanlarda açık alan kalitesi: Kullanıcı perspektifi ve kullanım modeli. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 216, 194-205.
11.Dennis, M.; James, P.; (2016).Yerel kentsel ekosistem hizmetlerinin üretiminde alana özgü faktörler: Topluluk tarafından yönetilen yeşil alan üzerine bir örnek olay incelemesi, Ecosystem Services Volume 17, February 2016, Pages 208–216.
12.Hoyle, H.; Hitchmough, J.; Jorgensen, A. (2017).Her şey 'vay faktörü' hakkında mı? Tasarlanmış kentsel bitkilendirmede estetik, onarıcı etki ve algılanan biyolojik çeşitlilik arasındaki ilişkiler. Landscape and Urban Planning. 164, 109-123.
13.Hüse, B.; Szabó, S.; Deák, B.; Tóthmérész, B. (2016).Yeşil habitat yamalarından oluşan ekolojik bir ağ ve bunların Debrecen şehri (Doğu Macaristan) ve çevresindeki kentsel biyolojik çeşitliliğin korunmasındaki rollerinin haritalandırılması, Land Use Policy, 57, 574-581.
14.Manavoğlu, E.; Ortaçeşme, V. (2015). Antalya kentsel yeşil alanlarının çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (2015) 28(1):11-19.
15.Mocior, E.; Kruse, M. (2016). Ekosistemlerin ve Ortamların Eğitimsel Değerleri ve Hizmetleri – Genel Bir Bakış, Ecological Indicators Volume 60, January (2016). Pages 137–151.
16.Polat, A.T.; Akay, A. (2015). Kentsel Rekreasyon Alanı Kullanıcılarının Görsel Tercihleri ​​ile Çeşitli Peyzaj Tasarım Elemanları Arasındaki İlişkiler. Urban Forestry & Urban Greening. 14 (3), 573-582.
17.Rutt, R.; Gulsrud, N. (2016). Şehirde yeşil adalet: Avrupa'da kentsel yeşil alan araştırmaları için yeni bir gündem, Urban Forestry & Urban Greening Volume 19, 1 September 2016, Pages 123–127.
18.Wolch, J.R.; Byrne, J.; Newell, J.P. (2014). Kentsel yeşil alan, halk sağlığı ve çevresel adalet: Şehirleri 'yeterince yeşil' hale getirmenin zorluğu’. Landscape and Urban Planning, 125, 234-244.
19.Xu, L.; You, H.; Li, D.; Yu, K. (2016). Kentsel yeşil alanlar, mekansal desenleri ve ekosistem hizmet değeri: Pekin örneği, Habitat International, Volume 56, August 2016, Pages 84–95.
20.Walker, C. (2004). Kent Parklarının Kamusal Değeri, Rekreasyonun Ötesinde, Kent Parklarına Daha Geniş Bir Bakış, The Urban Institute: The Wallace Foundation.
21.Yücekaya, M. (2013). Kilis’te Açık Yeşil Alan ve Park Nitelikleri, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı Urban Tasarım Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
22.Özkır, A. (2007). Kent Parkları Yönetim Modelinin Geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
23.Kozan, A. (2015). Kent ekolojisi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Projesi, Ankara
24.Elinç, H. (2011). Görsel kalite değerlendirmesi yöntemi ile Antalya ili Alanya ilçesindeki Abdurrahman Alaettinoğlu ve Alanya belediye başkanları kent parklarının irdelenmesi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
25.Brunson, L, (1999). Kamu Konutlarında Savunulabilir Alanın Yerleşik Tahsisi: Güvenlik ve Topluma Yönelik Etkileri.. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Illinois, Champaign-Urbana, IL.
26.Biebel, D.B.; Dill, J. E. M.; Dill, B. R. (2012).A'dan Z'ye Sağlıklı Yaşam Rehberi, The. Baker Books.
27.Mahajan, S., 2024.greenR: Kentsel yeşil alanları kantitatif olarak değerlendirmek için için açık kaynaklı bir çerçeve. Ecological Indicators Volume 163, June 2024, 112108
28.Zhao et al., 2024. Kent parkları, mahalle açık alanları ve özel bahçeler bireylerin öznel refahıyla nasıl ilişkilidir: Yapısal eşitlik modelinin sonuçları. Sustainable Cities and Society Volume 101, February 2024, 105094
29.Stanford et al., 2024. Unutulan alanları bulmak: Melbourne, Avustralya'daki gayri resmi yeşil alanların haritasını çıkarmak için sosyal-ekolojik bir çerçeve kullanmak. Land Use Policy Volume 141, June 2024, 107114
30.Zhao et al., 2024.Boşluğu kapatmak: Daha sağlıklı kentsel gelecekler için mavi-yeşil alan gelişimine halkın katılımı. Journal of Environmental Management Volume 360, June 2024, 121173
31.Cheng et al., 2024.‘Mutlu bir şehir’ için kentsel yeşil alan nasıl planlanabilir? Tepeden göz hizasına kadar yeşil maruz kalma ölçümlerinden kanıtlar. Landscape and Urban Planning Volume 249, September 2024, 105131
32.Zhang, F. and Qian, H, 2024.Kentsel yeşil alanların çevresel faydalarının kapsamlı bir incelemesi. Environmental Research Volume 252, Part 2, 1 July 2024, 118837
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Derse giriş, tanışma ve programın sunulması
2. Hafta - Teorik
Kentsel alanların içeriği ve karakteristikleri-Örnek kentlerde değerlendirmeler
3. Hafta - Teorik
Kentlerin tarihçeleri ve açık/yeşil alan sistemlerinin oluşumu-dünyadan örnekler- afet ve iklim dirençli kentler
4. Hafta - Teorik
Ekosistem ve ekosistem tipleri sunumu ve öğrenci araştırmaları
5. Hafta - Teorik
Ekosistem ve ekosistem tipleri sunumu ve öğrenci araştırmaları
6. Hafta - Teorik
Kentsel ekosistemin bileşenleri (Kevin Lynch)
7. Hafta - Teorik
Kentsel ekosistemin bileşenleri (Kevin Lynch)-Günümüz kentleri için değerlendirmeler
8. Hafta - Teorik
Açık/yeşil alanların ekosistem hizmetleri -Ekolojik hizmetler-Güncel araştırmalarla analiz
9. Hafta - Teorik
Açık/yeşil alanların ekosistem hizmetleri-Ekonomik ve estetik hizmetler-Güncel araştırmalarla analiz
10. Hafta - Teorik
Açık/yeşil alanların ekosistem hizmetleri-Rekreasyonel, sosyolojik ve insan sağlığı ile ilgili hizmetler-Güncel araştırmalarla analiz
11. Hafta - Teorik
Açık/yeşil alanların ekosistem hizmetlerini bütüncül olarak değerlendirme, peyzaj planlama, peyzaj tasarımı ve peyzaj yönetimi boyutu ile değerlendirmeler
12. Hafta - Teorik
Açık yeşil alan sistemini, örnek örnek bir kentin imar planı ile planlama boyutunda analizler
13. Hafta - Teorik
Açık yeşil alan sistemini, örnek örnek bir kentin imar planı ile analiz ve yeni yeşil alan sistemi senaryoları kurgulama
14. Hafta - Teorik
Açık yeşil alan sistemini, örnek örnek bir kentin imar planı ile analiz ve yeni yeşil alan sistemi senaryoları kurgulama
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%30
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%70
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders1483154
Ara Sınav120121
Dönem Sonu Sınavı124125
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)200
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
OÇ-1
3
3
OÇ-2
3
3
OÇ-3
4
OÇ-4
3
5
OÇ-5
3
4
3
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026