Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
Sosyal Ve Duygusal Öğrenme
Ders Kodu: İFB634
Ders Türü: Bölüm Seçmeli
Ders Grubu: Doktora
Eğitim Dili: Türkçe
Staj Durumu: Yok
Teori: 3
Uyg.: 0
Kredi: 3
Laboratuvar: 0
AKTS: 8
Amaç

Bu ders, sosyal-duygusal öğrenmenin kuramsal temellerini ve okul bağlamındaki uygulamalarını incelemeyi amaçlar. Katılımcıların, SDÖ programlarını analiz edebilme ve uygulamalar geliştirebilme yeterliği kazanmaları hedeflenir.

Özet İçerik

Bu ders, sosyal-duygusal öğrenmenin (SDÖ) kuramsal temellerini, gelişimsel boyutlarını ve okul bağlamındaki uygulamalarını kapsamlı biçimde ele alır. CASEL çerçevesi doğrultusunda öz farkındalık, öz yönetim, sosyal farkındalık, ilişki becerileri ve sorumlu karar verme boyutları işlenir. Kültürel olarak duyarlı SEL yaklaşımları, okul iklimi, öğretmen yeterlikleri ve sistemik uygulamalarla ilişkilendirilir. Ders süresince öğrenciler, alan yazın taramaları yapar, okul temelli bir uygulama projesi geliştirir ve özgün bir SEL program önerisi sunar.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Eylem YILDIZ FEYZİOĞLU
Öğrenme Çıktıları
1.Sosyal-duygusal öğrenmenin kuramsal temellerini ve gelişimsel boyutlarını açıklayabilir.
2.CASEL çerçevesindeki beş temel SEL yeterliğini (öz farkındalık, öz yönetim, sosyal farkındalık, ilişki becerileri, sorumlu karar verme) tanımlayabilir ve eğitim bağlamında değerlendirebilir.
3.Okul öncesinden liseye kadar farklı düzeylerde uygulanan SEL programlarını karşılaştırarak güçlü ve sınırlı yönlerini analiz edebilir.
4.SEL uygulamalarında kültürel duyarlılık, kapsayıcılık ve etik ilkelere dayalı stratejiler geliştirebilir.
5.Okul iklimi, öğretmen yeterlikleri ve sistem düzeyindeki uygulamalar ile SEL arasındaki ilişkiyi yorumlayabilir.
6.Bir eğitim bağlamında uygulanabilir bir SEL müdahalesi planlayarak proje tasarımı oluşturabilir.
7.Güncel araştırmalar ışığında bir SEL programı önerisi geliştirip bunu değerlendirme kriterleriyle birlikte sunabilir.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1.CASEL. (2017). Effective social and emotional learning programs – Middle and high school edition. https://casel.org
2.Jagers, R. J., Rivas-Drake, D., & Williams, B. (2019). Transformative social and emotional learning (SEL): Toward SEL in service of educational equity and excellence. Educational Psychologist, 54(3), 162–184. https://doi.org/10.1080/00461520.2019.1623032
3.Elias, M. J., & Leverett, L. (2011). Emotionally intelligent school counseling. Corwin Press.
4.Denham, S. A. (2006). Social-emotional competence as support for school readiness: What is it and how do we assess it? Early Education and Development, 17(1), 57–89. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1701_4
5.Duckworth, A. L., & Gross, J. J. (2014). Self-control and grit: Related but separable determinants of success. Current Directions in Psychological Science, 23(5), 319–325. https://doi.org/10.1177/0963721414541462
6.Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. Bantam Books.
7.Jennings, P. A. (2015). Mindfulness for teachers: Simple skills for peace and productivity in the classroom. W. W. Norton.
8.Schonert-Reichl, K. A. (2020). Social and emotional learning and teachers. In SEL in education (pp. 97–114). Springer.
9.Thompson, R. A. (2006). The development of the person: Social understanding, relationships, conscience, self. In K. McCartney & D. Phillips (Eds.), Blackwell handbook of early childhood development (pp. 258–278). Blackwell.
10.Zins, J. E., Weissberg, R. P., Wang, M. C., & Walberg, H. J. (Eds.). (2004). Building academic success on social and emotional learning. Teachers College Press.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
1. Hafta - Teorik
Giriş ve SEL’e Genel Bakış: SEL’in tanımı, tarihsel gelişimi ve okullardaki önemi ele alınır. CASEL’in SEL çerçevesi tanıtılarak sosyal-duygusal öğrenmenin temel kavramları açıklanır. SEL’in öğrencilerin akademik başarısı ve yaşam becerileri üzerindeki etkilerini gösteren araştırmalara değinilir. Ayrıca SEL’in eğitimdeki güncel yeri ve okul psikolojik sağlığı açısından rolü tartışılır.
2. Hafta - Teorik
SEL’in Teorik Temelleri ve Gelişimsel Süreç –Çocukların ve ergenlerin sosyal ve duygusal gelişim kuramları incelenir. Öğrencilerin duygusal ve sosyal becerilerinin gelişimini açıklayan psikolojik kuramlar (ör. bağlanma kuramı, duygusal zekâ, bilişsel gelişim) üzerinde durulur. SEL programlarının altında yatan bilimsel temellerin anlaşılmasına odaklanılır.
3. Hafta - Teorik
Öz Farkındalık (Self-Awareness) – SEL’in birinci çekirdek boyutu olan öz farkındalık becerisi üzerinde durulur. Öğrencilerin kendi duygu, düşünce ve değerlerini tanıma ve bunların davranışlarına etkisini anlama becerileri tartışılır. Sağlıklı bir öz kimlik geliştirme, duyguların farkına varma, öz güven ve öz değer konuları ele alınır. Bu becerinin öğrencilerin sağlıklı kimlik geliştirmesi ve kendini tanıması için önemi vurgulanır. Ayrıca öz farkındalık ile zihinsel sağlık arasındaki ilişki (ör. duyguları tanımanın stres ve davranış problemlerini önlemedeki rolü) incelenir. Öz farkındalığın gelişimi için örnek uygulamalar gerçekleştirilir.
4. Hafta - Teorik
Öz Yönetim (Self-Management) – Bu hafta öz yönetim becerilerine odaklanılır. Bireylerin kendi duygu, düşünce ve davranışlarını farklı durumlarda etkili bir şekilde yönetme, hedefler koyma ve bu hedeflere ulaşmak için özdenetim uygulama stratejileri ele alınır. Öz denetim, dürtü kontrolü, stres yönetimi, öz motivasyon ve azim (grit) kavramları üzerinde durulur. Öğrencilerde öz yönetim becerisini geliştirmek için sınıfta kullanılabilecek yöntemler (ör. açık uçlu sorularla düşünme, duygu düzenleme teknikleri, farkındalık (mindfulness) uygulamaları) tartışılır. Bu becerilerin akademik başarı ve okul iklimine olumlu etkileri araştırmalarla desteklenir.
5. Hafta - Teorik
Hafta 5: Sosyal Farkındalık (Social Awareness) – Sosyal farkındalık, öğrencinin başkalarının duygularını ve bakış açılarını anlama becerisi olarak ele alınır. Empati kurma, farklı kültür ve geçmişlere sahip bireylerin perspektifini anlama, çeşitliliğe saygı gösterme konuları vurgulanır. Öğrencilerin empati geliştirmesi, sosyal normları ve adalet kavramlarını kavraması için yapılabilecek sınıf etkinlikleri tartışılır. Sosyal farkındalığın geliştirilmesinin, öğrencilerin daha kapsayıcı ve saygılı bir sınıf ortamı oluşturmasına nasıl katkı sağladığı gerçek vaka örnekleriyle incelenir. Ayrıca bu becerinin aile ve toplum bağlamındaki önemi değinilir
6. Hafta - Teorik
Hafta 6: İlişki Becerileri (Relationship Skills) –İlişki kurma ve sürdürme becerileri üzerinde durulur. Öğrencilerin sağlıklı ve destekleyici ilişkiler kurabilmeleri için ihtiyaç duydukları iletişim, aktif dinleme, iş birliği, çatışma çözme ve yardım isteme teklif etme gibi beceriler ele alınır. Sınıf içinde pozitif etkileşimi artıran etkinlikler (ör. grup çalışmaları, akran arabuluculuğu) tartışılır. Ayrıca kültürel yeterlilik ve farklı sosyal-bağlamsal ortamlarda ilişki kurma konuları da vurgulanır (ör. öğrenci-öğretmen ilişkisi, akran ilişkileri, aile ile ilişkiler). İyi gelişmiş ilişki becerilerinin öğrencilerin okul bağlılığı ve akran desteği üzerindeki etkisi ele alınır.
7. Hafta - Teorik
Sorumlu Karar Verme (Responsible Decision-Making) – SEL’in son çekirdek bileşeni olan sorumlu karar verme becerisi incelenir. Öğrencilerin kişisel ve sosyal etik değerlere, güvenlik kaygılarına ve sosyal normlara dayalı olarak sağlıklı kararlar alabilme becerileri tartışılır. Bu süreçte seçeneklerin sonuçlarını değerlendirme, problem çözme, etik muhakeme ve yardım gerektiğinde destek arama gibi alt beceriler vurgulanır. Karar verme becerisinin hem akademik hedefler (ör. çalışma planı yapma) hem de sosyal durumlar (ör. zorbalığa müdahale edip etmeme) üzerindeki etkileri ele alınır. Ayrıca öğrencilerin öz farkındalık ve sosyal farkındalık becerilerini kullanarak daha iyi kararlar alabilecekleri örnek senaryolar tartışılır.
8. Hafta - Teorik
Kültürel Olarak Duyarlı SEL Uygulamaları –Kültür merkezli SEL kavramı derinlemesine ele alınır. Farklı kültürel arka planlardan gelen öğrencilerin ihtiyaçlarına duyarlı, kültürel olarak duyarlı SEL programları tasarlamanın önemi vurgulanır. SEL’in eğitimde fırsat eşitliğine katkısı ve eşitlik odaklı yaklaşımlarla (örn. önyargıların farkında olma, kapsayıcı dil kullanma) nasıl güçlendirilebileceği tartışılır. CASEL çerçevesinin özellikle okul-aile-toplum ortaklıkları aracılığıyla eğitimde eşitliği ve mükemmelliği nasıl desteklediği açıklanır. Bu kapsamda, öğrencilerin ait oldukları kültürel/toplumsal değerlerin SEL etkinliklerine entegre edilmesi ve ailelerin sürece katılımı
9. Hafta - Teorik
SEL Programları ve Öğretim Programına Entegrasyonu –Dünyada okullarda uygulanan önde gelen SEL programları ve öğretim programları incelenir. CASEL tarafından onaylanmış kanıta dayalı programlardan örnekler (ör. Second Step, RULER, PATHS gibi) tanıtılır ve içerikleri karşılaştırılır. İyi bir SEL müfredatının temel bileşenleri (ör. beceri öğretimi, uygulamalı etkinlikler, süreklilik) tartışılır. Öğretim programı entegrasyonu konusu da ele alınarak, SEL becerilerinin akademik derslerle nasıl bağlantılı hale getirilebileceği üzerine stratejiler paylaşılır. Öğrenciler, kendi okul bağlamlarında uygulanabilir SEL etkinliklerini küçük ölçekli olarak tasarlamaya teşvik edilir.
10. Hafta - Teorik
Okul İklimi ve SEL’nin Sistemik Uygulaması –Okul çapında SEL uygulamaları ve pozitif okul iklimi oluşturma stratejileri ele alınır. SEL’in sadece sınıf düzeyinde değil, tüm okul politikaları ve kültürüyle bütünleştirilmesinin önemi vurgulanır. Sistemik SEL yaklaşımı kapsamında CASEL’in belirttiği dört uygulama bağlamı (sınıf, okul, aile, toplum) incelenir. Okullarda Pozitif Davranışsal Müdahale ve Destek gibi davranış yönetimi programları ile SEL arasındaki ilişki tartışılır; fen eğitimi yaklaşımlarının SEL ile nasıl uyumlu hale getirilebileceği konuşulur.
11. Hafta - Teorik
SEL’de Değerlendirme ve Program Etkililiği –SEL programlarının değerlendirilmesi ve öğrenci becerilerinin ölçülmesi konuları ele alınır. SEL değerlendirme araçları (ör. öz bildirim anketleri, gözlem formları, performans görevleri) tanıtılarak hangi becerileri nasıl ölçebilecekleri tartışılır. Ayrıca bir SEL girişiminin okul ya da sınıf düzeyinde başarısını değerlendirmek için kullanılabilecek göstergeler ve veri toplama yöntemleri incelenir. Literatürdeki SEL programlarının etkililiğine dair bulgular gözden geçirilir: SEL programlarının öğrencilerin akademik başarısında uzun vadeli iyileşmeler sağladığı, davranış problemlerini azalttığı ve olumlu sosyal tutumlar geliştirdiği araştırmalarla ortaya konmuştur.
12. Hafta - Teorik
Öğretmenlerin Sosyal-Duygusal Yeterlikleri –Öğretmen ve eğitimcilerin sosyal-duygusal becerilerine odaklanılır. Öğretmenlerin duygusal zekâları, stres ve tükenmişlikle baş etme yöntemleri, farkındalık temelli stres azaltma teknikleri ele alınır. Öğretmenlerin kendi SEL becerilerini geliştirmelerinin, sınıf yönetimi ve öğrenci ilişkileri üzerindeki olumlu etkileri tartışılır. Kurumsal düzeyde öğretmenlere sağlanabilecek destekler (ör. SEL hizmet içi eğitimleri, akran destek grupları) paylaşılır.
13. Hafta - Teorik
Hafta 13: SEL Projesi Planlama Çalışması –Öğrencilerin okul için SEL uygulama projesi üzerinde çalışmaları beklenir. Her öğrenci/grup, bir okulda uygulamayı planladığı SEL müdahalesinin taslağını hazırlar. Proje, öğrencinin seçtiği bir seviyede (ilkokul, ortaokul veya lise) belirli bir SEL ihtiyacına yönelik planlanır.
14. Hafta - Teorik
SEL Proje Sunumları ve Kapanış: Dersin genel bir değerlendirmesi ve kapanış yapılır. Dönem boyunca işlenen konuları kısaca özetlenir. Öğrencilerden, ders kapsamında geliştirdikleri düşünce ve becerilere dair öz değerlendirme yapmaları istenir.
Değerlendirme
Değerlendirme TürüAdetYüzde
Ara Sınav (Vize)1%30
Dönem Sonu Sınavı (Final)1%70
İş Yükü Hesaplaması
EtkinlikSayısıÖn HazırlıkSüreToplam Iş Yükü (Saat)
Kuramsal Ders130339
Ödev2048
Okuma130565
Ara Sınav140444
Dönem Sonu Sınavı140444
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat)200
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
PÇ-1
PÇ-2
PÇ-3
PÇ-4
PÇ-5
PÇ-6
PÇ-7
PÇ-8
PÇ-9
PÇ-10
PÇ-11
OÇ-1
3
3
2
3
2
OÇ-2
3
4
2
3
2
3
OÇ-3
3
4
2
3
2
3
2
2
2
OÇ-4
4
2
3
3
3
2
OÇ-5
3
4
3
4
2
OÇ-6
3
2
4
4
2
OÇ-7
2
2
3
3
3
Adnan Menderes Üniversitesi - Bilgi Paketi / Ders Kataloğu
2026